Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας της γλυκιάς προσμονής, φέρνοντας μαζί του τις πρώτες ανάσες του χειμώνα. «Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας», λέει η παροιμία, και πράγματι, ο αέρας βαραίνει κι η γη ποτίζει.
Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό novem – δηλαδή «εννέα» – γιατί στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο ένατος μήνας του έτους. Αργότερα έγινε ο ενδέκατος, χωρίς να αλλάξει ποτέ το όνομά του. Ο σοφός λαός μας του έδωσε όμως κι άλλα ονόματα, γεμάτα νόημα και χάρη: Βροχάρης, γιατί φέρνει τις πρώτες δυνατές βροχές∙ Σποριάς ή Μεσοσπορίτης, γιατί είναι ο μήνας της σποράς∙ Κρασομηνάς, γιατί τότε ανοίγουν τα νέα κρασιά∙ Ανακατεμένος, λόγω του άστατου καιρού του και Χαμένος, γιατί οι μέρες του είναι μικρές και οι νύχτες μεγάλες. Στην αγορά, ο Νοέμβρης γεμίζει τα καλάθια με ρόδια, κάστανα, λεμόνια, κυδώνια, κλημεντίνες, ακτινίδια, λωτούς και τα πρώτα πορτοκάλια. Τα λάχανα, τα σέλινα, τα σπανάκια και τα κολοκύθια είναι στην καλύτερή τους εποχή, ενώ στα ψάρια ξεχωρίζουν τα καλαμάρια, οι κουτσομούρες και τα χταπόδια του Βορείου Αιγαίου.