Eggnog. Το «νέκταρ» των Χριστουγέννων

Αν υπάρχει ένα γιορτινό ποτό που μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο του «βασιλιά», αυτό είναι το eggnog. Πλούσιο, κρεμώδες, μυρωδάτο και με μια δόση αλκοόλ που άλλοτε ζεσταίνει και άλλοτε ίσως «τρομάζει», το ποτό αυτό κουβαλάει αιώνες ιστορίας και παράδοσης.

Ποια η ιστορία του;

Φαίνεται ότι ο όρος καταγράφηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ στα τέλη του 18ου αιώνα, ενώ συνδέθηκε με τα Χριστούγεννα το 1793, όταν μια εφημερίδα της Βιρτζίνια ανέφερε μια βραδιά γεμάτη «κέφι και γιορτινή διάθεση» χάρη στο eggnog.

Πιστεύεται, ωστόσο, ότι η ιστορία του ποτού ξεκινά πολύ νωρίτερα στην Ευρώπη, με ρίζες στο μεσαιωνικό βρετανικό” posset” -ένα παραδοσιακό αγγλικό γλυκό ή ποτό που φτιάχνεται από ζεστό γάλα ή κρέμα που “κόβεται” με κρασί, μπύρα ή χυμό λεμονιού, συχνά αρωματισμένο με μπαχαρικά-. Από τον 13ο αιώνα, Άγγλοι μοναχοί απολάμβαναν αυτό το ζεστό ρόφημα από γάλα και αλκοόλ -ένα μείγμα που συχνά εμπλουτιζόταν με αυγά ή σύκα- το οποίο θεωρούνταν τότε τονωτικό αλλά και βοήθημα ύπνου.

Με τον καιρό, αυγά και ακριβότερα ποτά όπως brandy και sherry προστέθηκαν στη συνταγή, κάνοντάς το προνόμιο της αριστοκρατίας – σε μια εποχή που το γάλα και τα αυγά ήταν είδη πολυτελείας. Όσο εξελισσόταν λοιπόν, άλλο τόσο απομακρυνόταν από το λαϊκό τραπέζι, ώσπου τελικά σχεδόν εξαφανίστηκε από τη βρετανική καθημερινότητα.

Το eggnog όμως βρήκε νέο σπίτι στις αμερικανικές αποικίες. Εκεί, γάλα και αυγά υπήρχαν άφθονα και το καραϊβικό ρούμι ήταν οικονομικότερο από κάθε ευρωπαϊκό απόσταγμα. Το αποτέλεσμα;  Ένα ποτό πιο προσιτό σε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα γεννήθηκε το eggnog όπως το ξέρουμε σήμερα – κρεμώδες, πλούσιο και απλό στην παρασκευή του.

Πώς προέκυψε το όνομά του;

Το όνομά του παραμένει μυστήριο. Για κάποιους προέρχεται από το nog, μια παλιά αγγλική ονομασία για δυνατό ποτό. Άλλοι το συνδέουν με το noggin, ξύλινο κύπελλο του 16ου αιώνα. Μια τρίτη θεωρία μιλά για τους Αμερικανούς αποίκους που ζητούσαν ένα “egg-and-grog”, όνομα που με τον καιρό συρρικνώθηκε σε eggnog. Όποια κι αν είναι η αλήθεια, η λέξη έχει πλέον γίνει συνώνυμη της γιορτινής περίστασης.

Ο θρύλος του Τζορτζ Ουάσινγκτον

Και επειδή καμία καλή ιστορία δεν είναι πλήρης χωρίς έναν θρυλικό πρωταγωνιστή, ας μην ξεχνάμε τον Τζορτζ Ουάσινγκτον. Οι φήμες λένε ότι είχε μια δική του, εκρηκτική συνταγή με brandy, rye whiskey, τζαμαϊκανό ρούμι και sherry – ένα μείγμα που μόνο οι γενναίοι τολμούσαν να πιούν. Αυτό το «πυροτέχνημα αλκοόλ» έγινε θρύλος και δείχνει πόσο βαθιά ριζωμένο ήταν το eggnog στη νεοσύστατη αμερικανική κουλτούρα.

Η εξέλιξη του μέσα στα χρόνια

Καθώς τα χρόνια περνούσαν, το eggnog άρχισε να σερβίρεται και κρύο, μπαίνοντας στα πρώτα εγχειρίδια bartending. Παράλληλα, ταξίδεψε σε ολόκληρο τον κόσμο, αποκτώντας μοναδικές παραλλαγές: το eierlikör της Γερμανίας, το coquito του Πουέρτο Ρίκο, το rompope του Μεξικού, το pisco-nog του Περού, ακόμη και το πολωνικό kogel mogel.

Η σημερινή του εκδοχή παραμένει πιστή στην ουσία του: κρόκοι χτυπημένοι με ζάχαρη, γάλα, κρέμα και λίγο (ή πολύ) από το αγαπημένο σας απόσταγμα. Μοσχοκάρυδο από πάνω και το ποτό των Χριστουγέννων είναι έτοιμο. Πλέον, υπάρχουν και πιο ελαφριές, πιο πικάντικες, ακόμη και vegan παραλλαγές, όμως η ψυχή του eggnog παραμένει η ίδια.

Μπορεί ο κόσμος να αλλάζει, όμως αυτό το ποτό επιστρέφει κάθε Δεκέμβρη σαν μια εκλεκτή και αγαπημένη παράδοση. Κουβαλά τη γεύση της νοσταλγίας και την αίσθηση μιας άλλης εποχής, κι ίσως γι’ αυτό το eggnog -το «νέκταρ» των Χριστουγέννων- παραμένει ακαταμάχητο αιώνες τώρα.

---

Συνταγή για 6 φλυτζάνια

 6 ασπράδια

 150 γρ. ζάχαρη

 6 κρόκοι

 Μια πρέζα αλάτι

 500 ml φρέσκο γάλα, πλήρες

 240 ml κρέμα γάλακτος με 35% λιπαρά

 1 κουτ. γλυκού φρεσκοτριμμένο μοσχοκάρυδο

 1 κουτ. γλυκού κανέλα σε σκόνη

 2 καρφάκια γαρίφαλο

 80 ml μπέρμπον ή μπράντι ή ρούμι

Σπόροι από 1 φυσικό λοβό βανίλιας

Glassware: Γυάλινη κούπα για ζεστό ρόφημα

Γαρνιτούρα: Κανέλα σε στικ, τριμμένο μοσχοκάρυδο

Εκτέλεση:

Για να φτιάξουμε eggnog αρχικά χτυπάμε, σε ένα μπολ, με το μίξερ χειρός, τα ασπράδια με 50 γρ. ζάχαρη, μέχρι να φτιάξουμε μια αφράτη μαρέγκα. Αφήνουμε στην άκρη.

Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε το γάλα, την κρέμα γάλακτος, το μοσχοκάρυδο, την κανέλα, το γαρίφαλο και το μπέρμπον (μπράντι ή ρούμι), σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά, μέχρι να ζεσταθούν πολύ καλά, αλλά χωρίς να πάρουν βράση.

Αποσύρουμε από τη φωτιά. Σουρώνουμε το μείγμα.

Στη συνέχεια, αδειάζουμε το μίγμα με αργές κινήσεις μέσα στο μπολ με τους κρόκους, ανακατεύοντας απαλά αλλά ασταμάτητα με το σύρμα, μέχρι να σχηματιστεί ένα μείγμα κρεμώδες και ανοιχτόχρωμο.

Το αδειάζουμε σε μια κατσαρόλα.

Προσθέτουμε τους σπόρους βανίλιας και ανακατεύουμε.

Ρίχνουμε και τη μαρέγκα, σε δύο δόσεις, ανακατεύοντας απαλά με μία μαρίζ μέχρι να ενσωματωθεί.

Βάζουμε την κατσαρόλα σε χαμηλή φωτιά και ζεσταίνουμε μέχρι να ζεσταθεί καλά και να αρχίσει να δένει το μείγμα, χωρίς όμως να βράσει.

Αποσύρουμε αμέσως από τη φωτιά. Βάζουμε το ποτό σε μια μεγάλη κανάτα.

Αφήνουμε εκεί μέχρι το μείγμα να δέσει και να αναμειχθούν καλά τα αρώματά του.

Για να σερβίρουμε, μοιράζουμε σε 5-6 γυάλινα χαμηλά ποτήρια (π.χ. του ουίσκι) ή σε γυάλινα φλιτζάνια γαρνίρουμε με ένα στικ κανέλας και πασπαλίζουμε με λίγο τριμμένο μοσχοκάρυδο.